Мандухай сэцэн хатан (* 1448 одоогийн Өвөр монгол † 1526) нь Монгол түмний хамгийн хүндтэй хатан юм. XIV-XV зууны Их Монгол Улсын задрал эрчээ авч, алтан ургийн ноёрхол мөхөн, төр угсаа залгамжлах алтан ургийн хүнгүй, хаан суудал хоосорсон цөвүүн цагт нэгэн монгол бүсгүй тасарч байсан алтан ургийн амийг халуун элгээрээ тэвэрч, хатан зориг, сэцэн ухааныхаа хүчээр Монголын төрийг дахин сэргээж чаджээ. Мандухай сэцэн хатан Алтан ургийн сүүлчийн хүү Батмөнхийг олж авч, хөлийг дөрөөнд гарыг ганзаганд хүргэн, задран унаж байсан их улсыг буцаан нэгтгэж түүнд хүлээлгэн өгсөн юм.

Амьдрал

Мандуха...

Шууд холбоос

ӨҮЛЭН ҮЖИН

Хонгирад аймгийн салбар Олхунуд овогтон. Есүхэй баатрын авааль гэргий, Тэмүүжингийн төрсөн эх болно. Есүхэй баатар залуу бага үедээ Онон мөрний хөвөөнд ан шувуу тавьж агнан явж байтал, Мэргидийг Их Чилэдү гэдэг хүн Олхунуд аймгаас бэр буулгаж яваатай дайралдан тэргэн дотор  өнгийж үзэхэд нэгэн өнгө зүс гоё үзэсгэлэн хатан хүн сууж байгаа үзэгдэв. Есүхэй баатар түүнийг үзэж тоогоод гэртээ давхин ирж ах Нэгүн тайж, дүү Даридай Отчигиныг дагуулж араас нь нэхэмжлэн ирсэнд Их Чилэдү ихэд айж хурдан ухаа морины гуяыг ташуурдан цаадах говийг давж буруулан зугатаав. Есүхэй баатар ...

Шууд холбоос

Сорхагтани Бэхи (Сорхагтани Бэки) нь Чингис хааны бага хүү Тулуйн хатан байсан бөгөөд Мөнх, Аригбөх, Хубилай, Хүлэгү хаадын төрсөн эх юм. Тэрээр Тоорил ван хааны дүү Жаха Хамбугийн бага охин бөгөөд Чингис хааны Жорчидайд эхнэр болгосон Ибага бэхи хатны дүү юм.

Амьдрал

Сорхугтани нь Хэрэйдын удирдагч Тоорил ханы бага дүү Жаха Хамбугын охин юм. Монголын нууц товчоонд бичигдсэнээр 1203 оны үед Тоорил хан Тэмүүжинээс хүчирхэг байхад Тэмүүжин Тоорил хан том хүү Зүчийг хүргэн болгохоор санал болгож, 2 овог аймагаа нэгтгэе гэх санал тавив. Гэвч Тоорил хан энэ саналыг эсэргүүцсэн ба үүнийг ярих асуудл...

Шууд холбоос

Бөртэ хатан нь 1161 онд Хонгирад аймгийн Дайсэцэн гийн ганц охин болж төржээ.1171 онд  Есүхэй баатар Тэмүжин г  дагуулан Хонгирад аймаг луу   бэр гуйхаар явжээ тэгтэл замд үзэгслэн төгөлдөр ухаан саруул үг хэл хурц охин тааралдан өөрийн гэрт аваачихад  Дайсэцэн урд шөнө би цагаан шонхор шувуу нар,сарыг атган гэрийн тооноор авчирж байна гэж зүүдэлсэн тэр шонхрын авчирсан зүйл бол та 2 бөлгөө хэмээжээ.Есүхэй болон Тэмүжин  Дай сэцэний гэрт хоноод маргааш нь охиныг гуйхад, Дай сэцэн өгүүлрүүн:Олон ...

Шууд холбоос

Дайр-Үсэний охин Хулан нь Чингис хааны дөрөв дэх бөгөөд бага хатан нь байв.

Хулан хатан Чингис хааны бага хатан боловч Чингис хааны хувьд маш чухал хатан байсан юм. Гэхдээ Чингис хааны удмыг залгах үр төрүүлэхгүй олон жил болсон нь Чингис хаан болоод бусад хүмүүсийн хүндлэхгүй байх шалтгаан нь байлаа. Хулан хол ойрын бодолгүй байсан хэдий ч үнхээр нэг зандаа тууштай, түргэн шуурхай өөрийн эцгийн аминд хүрч байсан гэж бодохоор хатан зоригтой эрс шийдэмгий нэгэн байсан нь Чингис хаанд их таалагддаг байжээ. Үүнээс болж Их хатан Бөртэ хатан түүнд төрсөн дүү мэт хандах сэтгэл байсан хэдий ч...

Шууд холбоос

Шууд холбоос

Шууд холбоос

Шууд холбоос

 
Бидний өвөг дээдэс тэр дундаа  Монгол хатад эр хүнээс дутахааргүй ямар тэвчээр хатуужилтай байсныг түүх гэрчилнэ. Мэдээж 13-14-р зууны  үед нийгэм өөр байсан. Тиймээс ийм байх нь аргагүй гэж хэлж болох. Гэвч бид өнгөрсөн үеэсээ сургамж авч, одоо үедээ дүгнэлт хийн, ирээдүйгээ төлөвлөн энэ гурван үеийг цогцлуулан  амьдрах хэрэгтэй. Тиймээс Монгол хатад ямар үүрэг гүйцэтгэдэг байсан, тэдний тэвчээр хатуужлыг шалгасан ямар олон зүйл байдаг, тэр болгоныг хэрхэн давж гардаг байсан талаар түүхэн мэдээллийг та бүхэндээ хүргэхийг зорьлоо.
Хатан гэдэг үг нь цэцэн хэрсүү-хатан ухаан, үзэсгэлэн ...

Шууд холбоос

 

Хайду[1] ханд маш их хүч чадалтай, үзэсгэлэнт нэгэн гүнжтэй байжээ. Түүний нэрийг Ангиарм гэх бөгөөд энэ нь францаар сарны гэрэл гэсэн үг ажээ. Бүх улс даяар түүнтэй барилдаад унагаж чадах нэг ч залуу, баатар эр байгаагүй бөгөөд бүгдийг тэр дийлдэг байжээ. Эцэг нь түүнийг эрд гаргахыг хүсдэг боловч тэр үүнийг үл хүсэн эцэгтээ өөртэйгөө барилдаад дийлэх хүн эс олдвоос, нөхөрт гарахгүй гэж хэлж гэнэ. Эцэг нь өөрийн хүслээр нөхрөө сонгож авахыг зөвшөөрчээ. Үүнд ханы гүнж ихэд баярлан өөртэйгөө барилдаж дийлэх хүн гарвал тэр хүний эхнэр болно гэсэн зар олон улс оронд тараажээ. Энэ мэдээ я...

Шууд холбоос